Posts tagged voorlichter
Over communicatieafdelingen, universitaire pers en de vrijheid van meningsuiting
Linda Duits waarschuwde op 3 september in Folia voor een toenemende invloed van communicatieafdelingen op de universitaire pers. Tot nu toe heb ik altijd aan de kant gestaan als het schijngevecht tussen journalistiek en voorlichting weer eens losbarstte (meestal gaat die discussie over slechte journalistiek en slechte persvoorlichters), maar dit keer ‘hap’ ik.
Vrijheid van meningsuiting
De vergelijking met het dictatoriale Oezbekistan vind ik echt niet kunnen. Duits doet journalisten en bloggers in dictatoriale landen daarmee onrecht. De repressie van een bevolking door een dictatuur gaat heel veel verder dan een online magazine niet meer financieren. Dat hoef ik niet uit te leggen, toch? Duits schrijft: ‘Controle over wat er gezegd en geschreven mag worden is eng.’ Dat is waar, maar daar gaat het niet om bij de universiteiten/hogescholen. Iedereen mag zeggen en schrijven wat hij of zij wil. De vraag is in hoeverre een (onderwijs)instelling mensen moet aannemen/betalen om onder een onafhankelijk redactiestatuut over die instelling te schrijven (en om dat als drukwerk te verspreiden). En dat in een tijd waarin iedereen dankzij weblogs, Twitter, Facebook… meer dan ooit te voren mogelijkheden heeft om zijn of haar mening uit te dragen.
Ondersteunend
Afdelingen communicatie zijn volgens Duits een ‘bedreiging voor de universitaire praktijk’. Dat verbaast me. Wat we bij Externe Communicatie van de TU Delft vooral doen is wetenschappers, bestuurders en studenten helpen om hun boodschap uit te dragen. We helpen contact te leggen met de media en leggen uit hoe de media werken en hoe je je boodschap kan overbrengen. We geven workshops over bloggen, twitter en andere social media. We laten zien hoe de buitenwereld kijkt naar boodschappen vanuit de universiteit of individuen. Dat helpt wetenschappers om hun doelen (verspreiden van onderzoeksresultaten of fondsenwerving bijvoorbeeld) te bereiken.
Ik ken natuurlijk vooral de situatie bij de TU Delft en vroeger die bij de Universiteit Maastricht, maar hoor ook wel eens wat over hoe de collega’s elders het doen en meestal is dat niet fundamenteel anders.
Goed nieuws
Leggen we daarbij de nadruk op positieve verhalen? Ja, dat klopt wel. We zijn van ‘be good and tell it’. Maar journalistiek is ook niet waardenvrij. Ik kies mijn krant en de programma’s die ik bekijk vanwege de onderwerpen die ze behandelen en de manier waarop ze dat doen. Bovendien, in de journalistiek geldt bijvoorbeeld vaak dat goed nieuws, geen nieuws is, toch? Dat is een journalistieke, maar geen objectieve keuze.
Bladeren
Ik ben het wel met Duits eens dat het jammer is dat papier verdwijnt. Niet specifiek bij universiteitsbladen (Delta verschijnt nog in gedrukte vorm, zij het minder vaak dan vroeger), maar in het algemeen. Sinds de papieren wetenschapsagenda niet meer op mijn bureau ligt, volg ik de promoties e.d. veel minder. En die handige universiteitsgids mis ik nog wekelijks. Ik houd van bladeren door de bladen, maar de dagelijkse online nieuwtjes wil ik ook niet meer missen. Hoe jammer het ook is, in de praktijk moet je keuzes maken. Het maken en verspreiden van drukwerk is helaas duur.
Een niet-bestaande naald in de hooiberg
Een paar keer per jaar zien we in de media iets opduiken dat we echt niet kunnen plaatsen. Natuurlijk weten we het als persvoorlichters niet altijd vooraf als een interview met een TU-medewerkers op radio, tv of in een krant (blad, website…) verschijnt – zo gaat dat op een universiteit – maar meestal kan je het wel plaatsen. Ook als een derde verwijst naar ons onderzoek weet je meestal waar het over gaat of heb je een gefundeerd vermoeden. Soms moet je even zoeken, soms moet je lang zoeken en soms kom je er gewoon niet achter. En dan zijn er nog die gevallen waarin er iets niet klopt.
Digitale stempelkaart
Begin vorig jaar werden we overvallen door vragen over de digitale stempelkaart die studenten van de TU Delft ontwikkeld zouden hebben voor de Elfstedentocht. Het persbericht waarin ‘universiteitsmedewerker Timo ten Hoeven’ van de TU Delft aan het woord kwam, werd door veel media overgenomen. Maar er klopten wat dingetjes niet. We kenden de afdeling Digital Solutions niet, vonden geen spoor van Timo ten Hoeven en ook op plekken binnen de TU waar je dergelijk onderzoek eventueel kan verwachten, wist men van niets. Timo ten Hoeven liet zich zelfs interviewen op de radio, voor hij onvindbaar werd. Zijn voicemail: “Ik sta op het ijs, ben een beetje lastig bereikbaar, maar je kunt iets inspreken” versterkte ons wantrouwen. Dus nadat we een paar uur voorzichtig afstand hadden gehouden, werd onze boodschap ‘dit is waarschijnlijk een studentengrap’. Later kwam de aap uit de mouw. Het persbericht was leuk bij elkaar verzonnen door de redactie van het TV-programma RamBam die onderzocht in hoeverre hun collega’s persberichten checken. Dat bleek dus tegen te vallen. 😉
Kunstijs
Afgelopen dinsdag ging de telefoon weer over een bericht i.v.m. de Elfstedentocht: een redacteur van de NOS had gelezen dat de TU Delft had gezegd dat de Elfstedentocht op kunstijs gereden kan worden. De journalist wilde weten of dat klopte en met de betrokken wetenschapper praten. Ik wist nog van niks en ging het uitzoeken. Een blik op Google News liet meteen wat artikeltjes zien.
Samen net collega’s Wendy Batist en Carola Poleij gooiden we wat lijntjes uit, maar we vingen bot. Dus liet ik de NOS aan het eind van de middag weten dat we het bericht op dat moment niet konden bevestigen. Met 2.500 medewerkers en 19.000 studenten kan je eigenlijk ook nooit met zekerheid zeggen dat niemand hierbij betrokken is geweest.
De NOS formuleerde het dus voorzichtig.
Collega Michel van Baal tweette dat we het bericht nog niet konden bevestigen.
Tussendoor beluisterde ik dit bericht op Omroep Friesland. Luister zelf even.
ANP
Woensdagochtend stonden er inmiddels ruim 10 berichten over het kunstijs op internet. Opvallend trouwens dat de fout niet in alle nieuwsberichten stond, maar met name in media die het ANP-bericht overnamen. En maar één journalist had de moeite genomen om er even met ons over te bellen. De anderen willen het mooie verhaal misschien niet ‘kapot checken’ (?).
Naar de bron
Aan het eind van de ochtend belde Radio 1 die de betrokken wetenschapper wilde spreken. Ik besloot dat ik het maar eens straight from the horses mouth wilde horen. De bron van het bericht was Otto van der Galiën, lid van de Provinciale Staten van Friesland. Ik stuurde hem een mailtje (ik vond geen telefoonnummer op het web). Hij reageerde snel en liet me weten dat de TU Delft niet genoemd was in hun persbericht, maar dat zijn partij nog een haalbaarheidsstudie wilde laten uitvoeren, bijvoorbeeld door de TU Delft. Er was sprake geweest van miscommunicatie met een ANP-journalist.
Dat gaf ik even door aan de NOS-redacteur die ik eerder gesproken had. Ook belde ik het ANP. Via het ANP-kantoor in Rijswijk werd ik netjes teruggebeld door de betrokken correspondent in Friesland. Ook voor hem was het aannemelijk dat er sprake was van een misverstand. Hij zegde toe het bericht aan te passen.
TU Delft heeft niet…
Ook op Twitter waren vele berichten over het kunstijs te vinden, veelal zeer kritisch naar de PVV toe. Op enkele tweets, die verwezen naar de TU, reageerde ik met een rechtzetting. Eén tweep, een journaliste, vroeg de volgende ochtend door. Een paar uur later stond dit bericht online:
Wat Michel van Baal verleidde tot de tweet: Interessante nieuwe nieuwscategorie dit: “TU Delft niet gevraagd naar…” 😉 .
Sterk merk
Ik vond het in dit geval best lastig om niet voor een of ander politiek karretje te belanden. Het gaat mij om de naam van de TU Delft. De TU Delft is een sterk merk waar mensen graag gebruik van maken, voor een grap, een ‘journalistiek project’ of andere doelen. Aan mij en mijn collega’s niet alleen de taak om leuk nieuws uit te dragen, maar ook om het te corrigeren als het fout gaat.
PS 25-11-2013
De vraag ‘Een Elfstedentocht op kunstijs, kan dat?’ werd uiteindelijk toch aan de TU Delft gesteld. Niet door Otto van der Galiën, maar door Volkskrantjournalist Bard van de Weijer. Hij was geintigreerd door ‘met stip het merkwaardigste nieuws’ van de week ervoor en legde de vraag voor aan Scheikundejongen en TU-er Aldo Brinkman. Lees het artikel hier.
Aanbevolen blogs
Over RamBam en hoe redacties omgaan met fouten schreef Roy Meijer eerder een mooie blog:
Hanteren media 2 maten bij het verwijderen van artikelen uit archieven?
Michel van Baal schreef deze blog over een ander verhaal dat niet klopte:
Wifi: blaadjes dood, voorlichters hoofdpijn…