Posts tagged journalist
Nepstudenten!
Vorige week blogde ik over het raadsel van de ‘nepstudenten’. Inmiddels is het opgelost: het was inderdaad een nepbericht over niet-bestaande studenten.
Scholier
Het bericht over twee studenten die volgens een aantal media (AD, Nieuws.nl, RTV Utrecht) een systeem ontwikkelen tegen autobranden, blijkt afkomstig te zijn van een scholier. Hij wilde voor een project van school uitzoeken welke criteria journalisten hanteren voor nieuws. Het leek de jonge onderzoeker handig om een nepbericht op een nieuwspagina (ik weet niet welke, misschien nu.jij of iets dergelijks) te plaatsen, met een telefoonnummer er onder. Als een journalist hem dan zou bellen, zou hij gewoon kunnen vragen waarom die journalist het bericht nieuws vond.
Checken
De persvoorlichter in spe moet zich rot geschrokken zijn, want journalisten belden naar verluid niet om het bericht te checken, ze schreven het gewoon over! Althans, een journalist schijnt geprobeerd te hebben om hem te bereiken. Toen de scholier terugbelde kreeg hij de journalist niet te pakken.
Drie journalisten belden de TU Delft in een poging met de studenten in contact te komen. Dat lukte niet, want wij konden de studenten niet vinden. Een van hen zocht nog even verder en besloot uiteindelijk om niets te publiceren.
Toeval
Wij kwamen er bij toeval achter dat het verhaal inderdaad nep is. Een collega hoorde op een feestje toevallig de moeder van de scholier vertellen over het leuke project dat haar zoon had gedaan… De naam van de scholier heb ik niet gevraagd; jongeren hebben (tot op zekere hoogte) het recht om fouten te maken, zonder dat dat ze wordt nagedragen.
Nieuws
Jammer aan dit verhaal is dat de scholier geen antwoord heeft gekregen op zijn onderzoeksvraag. Twee factoren speelden in elk geval, denk ik:
– Het was actueel, omdat er kort daarvoor (rond nieuwjaar) veel autobranden waren in Utrecht.
– Het was maatschappelijk relevant, om dezelfde reden.
Makkelijk
Ik vind het ook wel interessant om te bedenken waarom dit zo makkelijk ging, waarom hadden deze journalisten zoveel vertrouwen in het bericht, zonder bevestiging van de TU Delft? Een paar ideeën:
– Het past in een patroon: Delftse studenten doen leuke projecten en daar communiceren we veel over.
– De scholier maakte gebruik (of misbruik) van een sterk merk, de TU Delft. Dat geeft veel lezers en journalisten vertrouwen. Vreemd genoeg is dat dus zelfs zo als wij het verhaal niet kunnen bevestigen.
– Dus waarschijnlijk geldt hier ook de stelregel dat je een goed verhaal niet ‘kapot moet checken’.
Niet betrokken
Wat kan ik zelf leren van deze geschiedenis? Hadden we iets anders kunnen aanpakken? Ik denk het niet. We worden vaker gebeld met een vraag over een project dat ik en de collega’s nog niet kennen en slagen er dan meestal wel in om de betrokken student of wetenschapper te vinden. Maar andersom is lastiger, het is vrijwel onmogelijk om zeker te weten dat geen van onze wetenschappers of studenten betrokken is. Zie ook de vragen die ik mezelf stelde aan het slot van mijn vorige blog.
Vaker
Onjuiste of nepverhalen waarin de TU Delft wordt genoemd, duiken elk jaar wel een paar keer op. Mijn collega’s en ik schreven er al eerder over:
– Wifi-stralen slecht voor bomen (Michel van Baal)
– Digitaal stempelen bij de Elfstedentocht (Roy Meijer)
– Elfstedentocht op kunstijs
Tot slot
Beste scholier, als ik je nog kan helpen met een gesprekje over wat volgens mij nieuws is; je bent welkom.
Nepstudenten?
Af en toe duikt er in de media iets op dat mijn collega’s en ik niet kunnen plaatsen. Ook de afgelopen dagen kwamen we er maar niet achter wie die twee studenten zijn die volgens een aantal media (AD, Nieuws.nl, RTV Utrecht) een systeem ontwikkelen tegen autobranden. Volgens sommige van de berichten studeren ze Integrated Product Design in Delft. Die studie hebben we, maar de studenten zijn daar niet bekend. Ze staan niet in de studentenadministratie, ze hebben geen e-mailadres van de TU Delft… niets, nothing, nada.
Maandag (12 januari) kreeg collega Wendy Batist de eerste journalist aan de lijn die op zoek was naar de beide studenten. Ze dook er in, samen met de collega’s van de faculteit Industrieel Ontwerpen (waar Integrated Product Design deel van uitmaakt) maar kon geen spoor vinden.
We willen journalisten natuurlijk wel heel graag helpen, dus toen ik dinsdag meer persvragen kreeg, ondermeer uit Hilversum, ging ik verder zoeken. Ook dat bracht me niet verder; niet via de gebruikelijke kanalen binnen TU Delft, ook niet via Google. Geen Facebookpagina’s, geen toevallig berichtje op de website van een sportclub, niets.
Dan de zware middelen maar inzetten ;-): een oproepje op Twitter : ‘Wie kent….’. Ook een berichtje naar de HBO’s op de campus leverde niks op. Niemand kent deze nijvere studenten, lijkt het wel.
Dus nu is de vraag: bestaan ze wel? En bestaat hun onderzoek? Zijn hun namen in de artikels soms zo verhaspeld dat we ze niet kunnen vinden? Of is het weer een projectje van journalisten die willen zien of hun collega’s er in tuinen? (Zie dit blogje van mij en dit blogje van Roy Meijer) Of blijkt er straks weer eens verwarring te zijn tussen de TU’s van Eindhoven, Twente en Delft?
Wie weet het?
Over communicatieafdelingen, universitaire pers en de vrijheid van meningsuiting
Linda Duits waarschuwde op 3 september in Folia voor een toenemende invloed van communicatieafdelingen op de universitaire pers. Tot nu toe heb ik altijd aan de kant gestaan als het schijngevecht tussen journalistiek en voorlichting weer eens losbarstte (meestal gaat die discussie over slechte journalistiek en slechte persvoorlichters), maar dit keer ‘hap’ ik.
Vrijheid van meningsuiting
De vergelijking met het dictatoriale Oezbekistan vind ik echt niet kunnen. Duits doet journalisten en bloggers in dictatoriale landen daarmee onrecht. De repressie van een bevolking door een dictatuur gaat heel veel verder dan een online magazine niet meer financieren. Dat hoef ik niet uit te leggen, toch? Duits schrijft: ‘Controle over wat er gezegd en geschreven mag worden is eng.’ Dat is waar, maar daar gaat het niet om bij de universiteiten/hogescholen. Iedereen mag zeggen en schrijven wat hij of zij wil. De vraag is in hoeverre een (onderwijs)instelling mensen moet aannemen/betalen om onder een onafhankelijk redactiestatuut over die instelling te schrijven (en om dat als drukwerk te verspreiden). En dat in een tijd waarin iedereen dankzij weblogs, Twitter, Facebook… meer dan ooit te voren mogelijkheden heeft om zijn of haar mening uit te dragen.
Ondersteunend
Afdelingen communicatie zijn volgens Duits een ‘bedreiging voor de universitaire praktijk’. Dat verbaast me. Wat we bij Externe Communicatie van de TU Delft vooral doen is wetenschappers, bestuurders en studenten helpen om hun boodschap uit te dragen. We helpen contact te leggen met de media en leggen uit hoe de media werken en hoe je je boodschap kan overbrengen. We geven workshops over bloggen, twitter en andere social media. We laten zien hoe de buitenwereld kijkt naar boodschappen vanuit de universiteit of individuen. Dat helpt wetenschappers om hun doelen (verspreiden van onderzoeksresultaten of fondsenwerving bijvoorbeeld) te bereiken.
Ik ken natuurlijk vooral de situatie bij de TU Delft en vroeger die bij de Universiteit Maastricht, maar hoor ook wel eens wat over hoe de collega’s elders het doen en meestal is dat niet fundamenteel anders.
Goed nieuws
Leggen we daarbij de nadruk op positieve verhalen? Ja, dat klopt wel. We zijn van ‘be good and tell it’. Maar journalistiek is ook niet waardenvrij. Ik kies mijn krant en de programma’s die ik bekijk vanwege de onderwerpen die ze behandelen en de manier waarop ze dat doen. Bovendien, in de journalistiek geldt bijvoorbeeld vaak dat goed nieuws, geen nieuws is, toch? Dat is een journalistieke, maar geen objectieve keuze.
Bladeren
Ik ben het wel met Duits eens dat het jammer is dat papier verdwijnt. Niet specifiek bij universiteitsbladen (Delta verschijnt nog in gedrukte vorm, zij het minder vaak dan vroeger), maar in het algemeen. Sinds de papieren wetenschapsagenda niet meer op mijn bureau ligt, volg ik de promoties e.d. veel minder. En die handige universiteitsgids mis ik nog wekelijks. Ik houd van bladeren door de bladen, maar de dagelijkse online nieuwtjes wil ik ook niet meer missen. Hoe jammer het ook is, in de praktijk moet je keuzes maken. Het maken en verspreiden van drukwerk is helaas duur.
Hoe nieuws gemaakt wordt
Soms wordt persvoorlichters verweten dat we selectief zijn met informatie, een verhaal eenzijdig belichten of maar half vertellen, kortom framen. Maar laatst zag ik, samen met 700 studenten een meester-nieuwsmaker aan het werk. Een lezing van een top PR-man? Nee, op 28 maart 2013 hadden we CollegeTour over de vloer. En het was buitengewoon boeiend.
Alma Mater
Diederik Samsom was de gast van deze aflevering van CollegeTour en vond het leuk als de opnames gemaakt zouden worden bij de TU Delft, zijn Alma Mater. Ook wij waren enthousiast: dat Samsom en CollegeTour graag naar Delft wilde komen, dat onze studenten de kans kregen om het programma mee te maken en eventueel een vraag te stellen. Natuurlijk probeerden we nog even om zonnewagen Nuna of een ander studentenproject in het decor te krijgen ;-). Helaas lukte dat niet, maar er kwam wel een mooi auditorium met honderden leuke studenten in beeld.
Vragen van studenten
Het concept van CollegeTour is dat studenten samen met Twan Huys spraakmakende gasten uit binnen- en buitenland interviewen. De vragen die studenten stellen, worden aangevuld met filmpjes over de gast en korte interviews met mensen uit diens omgeving (live of opgenomen). Naast de vragen van studenten, stelt Twan Huys ook zelf vragen. Ik ben geen vaste kijker, maar de recente uitzendingen met Whoopi Goldburg en die met Desmond Tutu vond ik buitengewoon mooie en inspirerende televisie.
Het programma wordt vooraf opgenomen. Daarbij wordt het gesprek van 2 uur teruggebracht naar 45 minuten. Dat is prima, zo houd je de meest boeiende momenten van het interview over. Bij de uitzending met Diederik Samsom bleven er na de montage helaas niet heel veel vragen van studenten over.
Gaan we nu nieuws maken?
Het eerste moment waarop Twan Huys nieuws maakte, ging over het koningshuis. In een filmpje kwam politiek commentator van De Telegraaf Paul Jansen aan het woord. Hij vertelt dat Samsom een paar jaar geleden niet inging op een uitnodiging voor een etentje van het prinsenpaar. Twan Huys vraagt daar vervolgens over door en maakt de brug naar eerdere uitspraken van Samsom over het buitenissige vlieggedrag van het prinselijk paar. Samsom geeft aan dat hij geen orangist is, maar dit niet het belangrijkste onderwerp vind om zich mee bezig te houden. Later herhaalt hij dat nog eens. Toch vraagt Huys door over het PvdA standpunt en Samsoms mening over de toelage van en de belastingvrijstelling voor het Koningshuis. Tot Huys komt waar hij naartoe wilde en Samsom min of meer dwingt tot een ‘ja’ of ‘nee’ op de vraag of koning WA en koningin Maxima belasting zouden moeten betalen. “In principe wel”, zegt Samsom, “maar het staat niet op plaats 1 tot en met 100 op mijn lijstje van prioriteiten.” Hij vraagt: “Gaan we nu nieuws maken op het koningshuis? Heeft dit land niets beters te doen? Maar Twan Huys duwt door, tot hij het antwoord ‘ja’ krijgt. “Heb je nou nieuws gemaakt?”, vraagt Samsom. Leuk om te zien: min . 18 – 23.
[youtube]http://youtu.be/QqnHke8amLg[/youtube]
Ja of nee
Even later gebeurt iets gelijkaardigs (vanaf de 34e tot de 41e minuut). Naar aanleiding van een vraag van een student over de belastingschijven, maakt Huys een bruggetje naar de berichten eerder die week in de media over grote multinationals die via brievenbusconstructies op de Zuid-as vermijden dat ze belasting moeten betalen in andere landen. Huys wil van Samsom weten of de brievenbussen in belastingparadijs Nederland gesloten moeten worden. Samsom probeert daarop een genuanceerd antwoord te geven, maar wordt steeds onderbroken door Huys. Uiteindelijk zegt Samsom dat hij het een slecht idee vindt dat we in Nederland te weinig belasting heffen op bedrijven die hier niets doen, behalve hier geld langssluizen. Hij zegt dat hij dat wil veranderen. Hij wil de regels veranderen; die bedrijven moeten hier ook echt iets doen. Huys vat het kort samen in een oneliner. Samsom stelt: “Dan heb je nu nieuws gemaakt op iets wat wel belangrijk is.”
Daarmee is de discussie nog niet afgelopen. Samsom vertelt nog twee keer dat je het moet oplossen door het stap voor stap te verbeteren.
“Brievenbussen op de Zuidas moeten dicht”
Vóór de uitzending op 29 maart kondigt Twan Huijs op Twitter aan:
“Diederik Samsom vanavond in College Tour: “brievenbussen op de Zuidas moeten dicht”. http://tinyurl.com/cceuxa9
NOS.nl meldt na de opnames (28 maart):
Samsom: eind aan brievenbusfirma
PvdA-leider Samsom wil multinationals aan banden leggen die met brievenbusfirma’s in Nederland de belastingen in eigen land willen ontduiken. (…)
Trouw en Volkskrant:
Samsom: belastingroute multinationals aanpakken
(Bewerkt door: redactie − 28/03/13, 21:05 − bron: ANP)
Multinationals die Nederland gebruiken om de belastingdruk in hun eigen land te ontlopen, moeten aan banden worden gelegd. Dat zegt PvdA-leider Diederik Samsom morgen in College Tour (NTR). ‘Ik vind het een slecht idee dat Nederland een belastingparadijs is; dat we te weinig belasting heffen op bedrijven die hier niks doen, maar alleen maar hun geld langssluizen’, meldt Samsom.
Op de radio werd uitgebreid gediscussieerd over dat ‘plan’ van Samsom om een eind te maken aan brievenbusfirma’s en Nederland als belastingparadijs.
Frame
‘The truth is in the eye of the beholder’, of in dit geval in zijn of haar oor. Ik heb tijdens het interview niet de indruk gekregen dat Samsom zich opwierp als kruisvaarder tegen brievenbusfirma’s. Maar zo werd hij wel geframed. Je zag het gebeuren. Ik vraag me trouwens af of journalisten het interview bekeken hebben voor ze hun stukken schreven. Of zijn ze uitgegaan van een persbericht van de NTR (dat ik niet online kan vinden)?
Drammer versus draaier
Boeiend was ook twitter tijdens de uitzending (#NTRCollegetour). Sommigen mensen ergerden zich als Samsom niet direct antwoord gaf, geen ‘ja’ of ‘nee’ zei en ‘er omheen draaide’. Anderen stoorden zich er aan dat Twan Huijs Samsom niet liet uitpraten en zat te drammen.
Astrid Damstra:
wat een slecht en irritant suggestief interview dit keer van Twan Huys van #collegetour. Geen geduld om Samsom te laten antwoorden. Jammer
Manon van de Leur:
Ondanks een drammerige @twanhuijs genoten van @diederiksamsom in #collegetour Dat drammen is echt zonde, doet afbreuk aan sterk format
Daar ben ik het helemaal mee eens.
Collega @michelvanbaal vatte samen:
Trouwens wel een aardige ‘battle of sympathy’, tussen @twanhuijs en @diederiksamsom, zie dit oudere blog http://michelvanbaal.weblog.tudelft.nl/2012/09/09/mediatraining-controle-en-sympathie/ …
Boeiende televisie dus, die nog leuker wordt als je de ‘making of’ hebt meegemaakt.
Mijn kennis, jouw copyright
Stel, je bent al zo’n 17 jaar vleugeldeskundige. Je bent er ooit op afgestudeerd, hebt een baanbrekend proefschrift geschreven en nog steeds bestudeer je hoe vleugels van vliegtuigen lichter, sterker en efficiënter gemaakt kunnen worden. Je bent in Nederland echt dé deskundige op dit gebied. De komende jaren hoop je een nieuwe onderzoekslijn op te kunnen zetten om nieuwe ideeën in je vakgebied te kunnen onderzoeken. Je bent druk bezig met het schrijven van een onderzoeksvoorstel om fondsen aan te trekken voor dat onderzoek.
Mediastorm
En dan gebeurt er op Schiphol een incident met een vleugel van een groot passagiersvliegtuig. De piloot heeft al zijn vaardigheden in moeten zetten om het vliegtuig toch nog veilig aan de grond kunnen zetten. Er hadden doden kunnen vallen, zeggen sommigen in de luchtvaartsector. De media gaan op zoek naar een deskundige die kan duiden wat er fout is gegaan, waarom, wiens schuld het is, of meer vliegtuigen dit probleem hebben…. De telefoon staat roodgloeiend.
Eigenlijk wil je doorwerken aan je onderzoeksvoorstel. De deadline is over twee weken. Maar ja, een groot deel van het onderzoek is al die jaren door de maatschappij betaald, dus je voelt je ook wel een beetje verplicht om je kennis te delen. Het is bovendien ook wel leuk om de mensen over je vak te vertellen. En voor je subsidieaanvraag kan het geen kwaad om je wat meer te profileren.
Tijd
En dus maak je een aantal uren vrij om wat journalisten terug te bellen. Ze blijken niet heel goed ingewerkt te zijn, hebben vaak ook geen bêta-achtergrond, dus je biedt aan om hun stukken nog even te lezen voor ze naar de drukker gaan. En je geeft je 06-nummer, dan kunnen ze altijd bellen als ze nog een vraag hebben. De uren die je had vrijgemaakt, worden uiteindelijk bijna twee dagen. Je hebt drie cameraploegen te woord gestaan en bent ’s avonds nog in Hilversum aangeschoven bij een TV-programma. Een leuke ervaring!
Trots
’s Ochtends heeft de secretaresse de kranten gehaald. Leuk om alle stukken te zien. De student-assistent gaat aan de slag om al deze ‘maatschappelijke output’ weer te geven op jouw website en die van de afdeling, met linkjes, waar mogelijk, en pdf’s van de twee mooiste artikelen, die eigenlijk alleen over het interview met jouw gaan. Als je de website later bekijkt, voel je je best trots. Maar je bent ook blij dat je op dag 3 na het incident weer wat tijd aan je onderzoekaanvraag kan besteden.
Betaalmuur
Dit verhaal begon met ‘Stel…’. Een hoogleraar Vleugelkunde ken ik niet. Wel het belang dat veel wetenschappers (eenmaal over de drempel) hechten aan het delen van hun kennis met de burger, via media. Niet alleen vinden veel wetenschappers dat leuk en ook hun plicht, bij het aanvragen van subsidies speelt hun ‘maatschappelijke output’ ook steeds meer een rol. Wetenschappers laten dus graag zien welke lezingen ze gegeven hebben en in welke media ze hun kennis hebben gedeeld. Bij artikelen of uitzendingen die online staan, is het geen probleem om die ook op de website van de onderzoeker te laten zien. Maar wanneer artikelen alleen op papier zijn verschenen of achter een betaalmuur staan, is het niet altijd mogelijk voor de wetenschapper om die op zijn website te laten zien.
Copyright
Natuurlijk heeft de journalist (of zijn opdrachtgever) copyright op zijn producten. Maar hoe eenzijdig zijn die rechten als het artikel er niet gekomen was zonder de investering van de onderzoeker? Naar mijn idee hebben de journalist en de wetenschapper bij een interview beiden een belang. De wetenschapper stelt zijn tijd en opgebouwde expertise gratis ter beschikking van de journalist, heeft hij dan helemaal geen recht om de weergave van de journalist trots op bijvoorbeeld zijn website te plaatsen? Nu het voor wetenschappers steeds belangrijker wordt om hun maatschappelijke output aan te tonen, zullen we daar vaker over in gesprek gaan met journalisten. Ik ben alvast benieuwd naar het resultaat.