Nepstudenten!
Vorige week blogde ik over het raadsel van de ‘nepstudenten’. Inmiddels is het opgelost: het was inderdaad een nepbericht over niet-bestaande studenten.
Scholier
Het bericht over twee studenten die volgens een aantal media (AD, Nieuws.nl, RTV Utrecht) een systeem ontwikkelen tegen autobranden, blijkt afkomstig te zijn van een scholier. Hij wilde voor een project van school uitzoeken welke criteria journalisten hanteren voor nieuws. Het leek de jonge onderzoeker handig om een nepbericht op een nieuwspagina (ik weet niet welke, misschien nu.jij of iets dergelijks) te plaatsen, met een telefoonnummer er onder. Als een journalist hem dan zou bellen, zou hij gewoon kunnen vragen waarom die journalist het bericht nieuws vond.
Checken
De persvoorlichter in spe moet zich rot geschrokken zijn, want journalisten belden naar verluid niet om het bericht te checken, ze schreven het gewoon over! Althans, een journalist schijnt geprobeerd te hebben om hem te bereiken. Toen de scholier terugbelde kreeg hij de journalist niet te pakken.
Drie journalisten belden de TU Delft in een poging met de studenten in contact te komen. Dat lukte niet, want wij konden de studenten niet vinden. Een van hen zocht nog even verder en besloot uiteindelijk om niets te publiceren.
Toeval
Wij kwamen er bij toeval achter dat het verhaal inderdaad nep is. Een collega hoorde op een feestje toevallig de moeder van de scholier vertellen over het leuke project dat haar zoon had gedaan… De naam van de scholier heb ik niet gevraagd; jongeren hebben (tot op zekere hoogte) het recht om fouten te maken, zonder dat dat ze wordt nagedragen.
Nieuws
Jammer aan dit verhaal is dat de scholier geen antwoord heeft gekregen op zijn onderzoeksvraag. Twee factoren speelden in elk geval, denk ik:
– Het was actueel, omdat er kort daarvoor (rond nieuwjaar) veel autobranden waren in Utrecht.
– Het was maatschappelijk relevant, om dezelfde reden.
Makkelijk
Ik vind het ook wel interessant om te bedenken waarom dit zo makkelijk ging, waarom hadden deze journalisten zoveel vertrouwen in het bericht, zonder bevestiging van de TU Delft? Een paar ideeën:
– Het past in een patroon: Delftse studenten doen leuke projecten en daar communiceren we veel over.
– De scholier maakte gebruik (of misbruik) van een sterk merk, de TU Delft. Dat geeft veel lezers en journalisten vertrouwen. Vreemd genoeg is dat dus zelfs zo als wij het verhaal niet kunnen bevestigen.
– Dus waarschijnlijk geldt hier ook de stelregel dat je een goed verhaal niet ‘kapot moet checken’.
Niet betrokken
Wat kan ik zelf leren van deze geschiedenis? Hadden we iets anders kunnen aanpakken? Ik denk het niet. We worden vaker gebeld met een vraag over een project dat ik en de collega’s nog niet kennen en slagen er dan meestal wel in om de betrokken student of wetenschapper te vinden. Maar andersom is lastiger, het is vrijwel onmogelijk om zeker te weten dat geen van onze wetenschappers of studenten betrokken is. Zie ook de vragen die ik mezelf stelde aan het slot van mijn vorige blog.
Vaker
Onjuiste of nepverhalen waarin de TU Delft wordt genoemd, duiken elk jaar wel een paar keer op. Mijn collega’s en ik schreven er al eerder over:
– Wifi-stralen slecht voor bomen (Michel van Baal)
– Digitaal stempelen bij de Elfstedentocht (Roy Meijer)
– Elfstedentocht op kunstijs
Tot slot
Beste scholier, als ik je nog kan helpen met een gesprekje over wat volgens mij nieuws is; je bent welkom.
6 comments
Een paar weken na de hoax plaatsten de scholieren nog een leuk filmpje online waarin ze hun hele project laten zien. Cool dat ze die journalisten nog hebben gebeld.
Volgens mij verdienen ze een dikke voldoende!
Beste Cyriel,
Sterke merken zijn inderdaad vaker het onderwerp van grappen en urban legends en ja, dat zie ik als een compliment. Mijn collega’s en ik hebben veel lol als De Speld een ‘schandaal aan de TU Delft aan het licht brengt’ , zoals deze of deze.
Zoals ik al schreef naar aanleiding van Tjerks reactie heb ik veel waardering voor de ondernemende geest van de betrokken scholier, al vind ik niet dat je een bestaande (merk)naam kunt gebruiken voor een dergelijk experiment. Een leerpuntje.
Overigens lijk je die zin in mijn stukje heel wat zwaarder te wegen dan ik het bedoelde. Ik denk dat je in mijn blog ook aanvoelt dat ik er wel plezier mee heb gehad en niet twijfel aan de goede bedoelingen van de scholier.
Boeiend vind ik hoe de betrokken media gereageerd hebben. AD heeft het stuk inderdaad niet gerectificeerd maar verwijderd en Nieuws.nl heeft dat inmiddels ook gedaan. RTV Utrecht heeft het verwijderd en vervangen door een ander stukje. Best jammer trouwens, voor het archief, dat de oorspronkelijke stukken niet gewoon zijn blijven staan, voorzien van een rectificatie.
Ik ben wel benieuwd of je na deze vaststelling aan AD, Nieuws.nl en RTV Utrecht hebt gemeld dat het een nepbericht was. Bij de twee laatstgenoemde media is het bericht nog ongewijzigd te vinden (o nee, na mijn reactie bij het bericht van RTV Utrecht wordt het aangepast). Bij AD staat geen rectificatie, maar is het bericht niet meer te vinden.
Verder ben ik het helemaal met Tjerk eens. Als een volwassen journalist zo’n nepbericht verspreidt, zou ik het onprofessioneel vinden. Als een jongere dit doet als onderdeel van zijn onderzoek, denk ik dat het zowel voor hemzelf als voor de journalisten en voorlichters een leerzaam onderzoek is. Dat hij gewoon zijn eigen telefoonnummer onder het bericht zet, vind ik een duidelijk teken van zijn goede bedoelingen.
Ik snap dat het voor een voorlichter lastig is dat TU Delft hierbij genoemd wordt, maar succesvolle ‘urban legends’ gaan altijd over bekende/sterke merken. Ik zou het dus maar als een compliment opvatten.
Voor een deel ben ik het met je eens: ondernemend van zo’n scholier om een dergelijk experiment op te zetten. Vandaar dat ik hem graag verder help als hij van mij wil horen wat ik nieuws vind. Een dagje meelopen mag natuurlijk ook.
Maar de naam van iemand, of in dit geval de TU Delft gebruiken voor een nepbericht, vind ik niet correct.
Eens met het vorige comment. Het is mij niet duidelijk wat de scholier blijkbaar fout heeft gedaan. Het lijkt erop alsof ‘de journalisten’ (waaronder jijzelf) het alleen recht hebben op verslaggeving.
Gezien het gemak waarmee zomaar berichten worden geinterpreteerd of zelfs overgeschreven, zonder zoiets als ‘kapotchecken’ is wel erg veel journalistieke vrijheid.
Altijd een interessant onderwerp, nep berichten over de TU Delft!
1 punt ben ik het niet helemaal met je eens:
“…De naam van de scholier heb ik niet gevraagd; jongeren hebben (tot op zekere hoogte) het recht om fouten te maken, zonder dat dat ze wordt nagedragen.”
Wat heeft de scholier misdaan? Leuk experiment, en bereikbaar voor vragen en check van de journalist:
“Als een journalist hem dan zou bellen, zou hij gewoon kunnen vragen waarom die journalist het bericht nieuws vond.”
Ik moet zeggen, leuk onderzoekje/project voor op de middelbare school! Je zou hem/haar bijna uit moeten nodigen om een dag met je mee te lopen! Hulde!